مهریه و صداق چیست؟
مهریه و صداق دو واژه مرتبط با ازدواج در دین اسلام و فرهنگ ایرانی هستند. هر دو به مالی اطلاق می شوند که مرد به زن در هنگام عقد نکاح می دهد.
در این مقاله به بررسی ماهیت مهریه و صداق، تفاوت های آنها، و قوانین مربوط به آنها در ایران می پردازیم.
مهریه
مهریه مالی است که به موجب عقد نکاح، بر ذمه شوهر واجب می شود. این مال می تواند هر چیزی باشد که ارزش داشته باشد، مانند سکه، ملک، زمین، یا حتی خدمات.
میزان مهریه به توافق زوجین بستگی دارد و هیچ محدودیتی قانونی برای آن وجود ندارد.
اهداف مهریه
مهریه اهداف مختلفی دارد، از جمله:
- حمایت مالی از زن:مهریه نوعی پشتوانه مالی برای زن در زندگی مشترک است و به او اطمینان می دهد که در صورت طلاق یا فوت شوهر، از نظر مالی در مضیقه نخواهد افتاد.
- تثبیت بنیان خانواده:مهریه می تواند به عنوان عاملی برای تعهد بیشتر زوجین به یکدیگر و حفظ ثبات خانواده عمل کند.
- ترویج عدالت و انصاف:مهریه به عنوان حق زن در ازدواج، به نوعی تضمین کننده عدالت و انصاف در روابط زناشویی است.
انواع مهریه
مهریه را می توان به انواع مختلفی تقسیم کرد، از جمله:
- مهریه معین:مهریه ای که در عقد نکاح به طور دقیق مشخص شده باشد.
- مهریه نامعین:مهریه ای که در عقد نکاح به طور دقیق مشخص نشده باشد و تعیین آن به عرف یا نظر حاکم شرع واگذار شده باشد.
- مهرالمثل:مهریه ای که با توجه به شأن و منزلت زن و اوضاع و احوال خانوادگی و اجتماعی او تعیین می شود.
- مهریه عندالمطالبه:مهریه ای که زن حق دارد هر زمان که بخواهد آن را از شوهر مطالبه کند.
- مهریه عندالاستطاعه:مهریه ای که زن فقط در صورتی می تواند آن را از شوهر مطالبه کند که شوهر توانایی پرداخت آن را داشته باشد.
قوانین مربوط به مهریه در ایران
در ایران، قوانین متعددی در خصوص مهریه وجود دارد. برخی از مهمترین این قوانین عبارتند از:
- قانون حمایت خانواده:این قانون در سال 1391 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و به طور مفصل به موضوع مهریه پرداخته است.
- آئین نامه اجرایی ثبت اسناد و املاک:این آئین نامه نحوه ثبت مهریه در سند ازدواج را مشخص می کند.
- رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور:دیوان عالی کشور در خصوص مسائل مربوط به مهریه، آراء وحدت رویه ای صادر کرده است که برای قضات دادگستری لازم الاجرا می باشد.
صداق
صداق واژه ای دیگر برای مهریه است و در اصطلاح فقهی به مالی اطلاق می شود که مرد به زن در هنگام عقد نکاح می دهد.
صداق در لغت به معنای صدق و راستی است و گفته می شود که به دلیل صداقت و تعهدی که مرد نسبت به زن پیدا می کند، این مال به او داده می شود.
تفاوت مهریه و صداق
مهریه و صداق از نظر مفهوم و ماهیت تقریباً یکسان هستند.
اما برخی از فقها معتقدند که بین این دو واژه تفاوت های ظریفی وجود دارد.
به عنوان مثال، برخی از فقها معتقدند که صداق فقط شامل مالی است که به طور نقد به زن پرداخت می شود، در حالی که مهریه می تواند شامل هر نوع مالی باشد، چه نقد و چه غیر نقد.
جمع بندی
مهریه و صداق دو واژه مرتبط با ازدواج در دین اسلام و فرهنگ ایرانی هستند که هر دو به مالی اطلاق می شوند که مرد به زن در هنگام عقد نکاح می دهد.
مهریه و صداق اهداف مختلفی از جمله حمایت مالی از زن، تثبیت بنیان خانواده، و ترویج عدالت و انصاف را دنبال می کنند.
در ایران، قوانین متعددی در خصوص مهریه وجود دارد که در قانون حمایت خانواده، آئین نامه اجرایی ثبت اسناد و املاک، و آراء وحدت رویه دیوان عالی کشور به آنها اشاره شده است.
طبق بخشنامه هاي صادره افزايش مهريه بعد از تعيين آن در دفاتر اسناد رسمي (دفترخانه) امكان پذير نمي باشد ولي كاهش ميزان مهريه به هر ميزان بر طرق مختلف امكان پذير مي باشد كه در ذيل به طور خلاصه آورده شده است:
1-وصول مهريه:در صورتي كه زوج به هر ميزان مهريه مندرج در سند نكاحيه را پرداخت نمايد به همان ميزان نسبت به تنظيم سند وصول مهريه اقدام مي گردد.
2-هبه:چنانچه ذوجه تمام يا قسمتي از مهريه را بخواهد در حق زوج بخشش نمايد ثبت به تنظيم سند هبه مهريه اقدام مي گردد.
3-اجراء مهريه: چنانچه زوجه اخذ تمام و يا قسمتي از مهريه مندرج برسد نكاحيه انصراف دهد سند رسمي در قالب اجراء مهريه تنظيم مي گردد.
سند اجراء مهريه از اسناد محكم و قاطع در امر مهريه است و بعد از امضا زوجه،مشاراليه تحت هيچ شرايطي امكان وصول مهريه را نخواهد داشت.
جهت مشاوره رايگان و تنظيم هرگونه اسناد مربوط به امور خانواده با مشاورين مجرب دفتر ما تماس حاصل فرماييد.
